Kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật là việc kiểm tra, áp dụng các biện pháp kỹ thuật để phát hiện, kiểm soát, ngăn chặn đối tượng kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật. Tuy nhiên theo quy định của pháp luật, không phải bất kỳ sản phẩm thức ăn chăn nuôi nào trước khi nhập khẩu cũng yêu cầu phải thực hiện kiểm dịch. Vậy, khi nào thức ăn chăn nuôi phải thực hiện kiểm dịch?
Thức ăn chăn nuôi là những sản phẩm thức ăn mà vật nuôi (vật nuôi trên cạn và thủy sản) được cho ăn, uống hoặc bổ sung vào môi trường đối với vật nuôi thủy sản nhằm duy trì sự sinh trưởng, phát triển và sản xuất sản phẩm của vật nuôi. Thức ăn chăn nuôi có thể ở dạng tươi sống, dạng đã qua sơ chế, chế biến và bảo quản, thức ăn dạng dinh dưỡng hoặc dạng thực phẩm chức năng.
Theo khoản 2 Điều 47 Luật Thú y quy định đối với sản phẩm động vật nhập khẩu phải thực hiện kiểm dịch: Kiểm tra hồ sơ khai báo kiểm dịch, thực trạng hàng hóa, nếu đạt yêu cầu thì lấy mẫu kiểm tra các chỉ tiêu vệ sinh thú y theo quy định;
Cấp Giấy chứng nhận kiểm dịch nhập khẩu đối với sản phẩm động vật đạt yêu cầu vệ sinh thú y và thông báo cho cơ quan quản lý chuyên ngành thú y nơi đến;
Hướng dẫn chủ hàng thực hiện các biện pháp vệ sinh, khử trùng, tiêu độc.
Luật thú y 2015 quy định, sản phẩm động vật là các loại sản phẩm có nguồn gốc từ động vật, bao gồm: Sản phẩm động vật trên cạn là thịt, trứng, sữa, mật ong, sáp ong, sữa ong chúa, tinh dịch, phôi động vật, huyết, nội tạng, da, lông, xương, sừng, ngà, móng và các sản phẩm khác có nguồn gốc từ động vật trên cạn;
Sản phẩm động vật thủy sản là động vật thủy sản đã qua sơ chế hoặc chế biến ở dạng nguyên con; phôi, trứng, tinh dịch và các sản phẩm khác có nguồn gốc từ động vật thủy sản.
Dựa trên danh mục các sản phẩm động vật thuộc diện phải kiểm dịch được ban hành kèm theo Thông tư 25/2016/TT-BNNPTNT được sửa đổi bổ sung bởi Thông tư 35/2018/TT-BNNPTNT quy định thức ăn gia súc, gia cầm chứa thành phần có nguồn gốc từ động vật phải thực hiện kiểm dịch khi nhập khẩu sản phẩm.
Theo quy định trên, thức ăn chăn nuôi có chứa thành phần có nguồn gốc từ động vật (Ví dụ như: Thịt lợn, thịt bò, cá hồi…) phải thực hiện kiểm dịch động vật.
Thủ tục kiểm dịch thức ăn chăn nuôi khi nhập khẩu
Kiểm dịch thức ăn chăn nuôi nhập khẩu là các biện pháp của Nhà nước áp dụng cho thức ăn chăn nuôi có nguồn gốc từ động vật để tránh việc sản phẩm được làm từ động vật đó có thể mang theo mầm bệnh làm lây lan vào vật nuôi và môi trường vật nuôi trong nội địa, chứ không phải là kiểm soát các tác nhân gây ra bệnh cho con người.
Ví dụ như tại một quốc gia nào đó đang có dịch bò điên nên nhiều nước cấm nhập khẩu các sản phẩm có chứa thịt bò được sản xuất từ quốc gia đó, bao gồm cả các sản phẩm thức ăn chăn nuôi. Vì vậy, có những sản phẩm thức ăn chăn nuôi hoặc nguyên liệu thức ăn chăn nuôi mặc dù đã thực hiện thủ tục công bố nhưng không đạt kết quả kiểm dịch cũng sẽ không thể thông quan nhập khẩu.
Các doanh nghiệp cần lưu ý vấn đề này và nên tránh lựa chọn các sản phẩm có chứa thành phần từ động vật được sản xuất từ các nước đang có dịch bệnh để tránh những rủi ro khi làm thủ tục hải quan.
Làm kiểm dịch ở đâu và khi nào?
Trước khi nhập khẩu thức ăn chăn nuôi có nguồn gốc động vật, chủ hàng phải gửi Cục Thú y 01 bộ hồ sơ đăng ký kiểm dịch. Cục thú y sẽ có văn bản hướng dẫn kiểm dịch gửi chủ hàng, cơ quan kiểm dịch động vật cửa khẩu qua Cổng thông tin một cửa quốc gia (đối với trường hợp chủ hàng đăng ký trên Cổng thông tin một cửa quốc gia) hoặc gửi thư điện tử (đối với trường hợp chủ hàng đăng ký qua dịch vụ bưu chính, bưu chính công ích hoặc gửi qua thư điện tử, fax hoặc gửi trực tiếp).
Hồ sơ đăng ký kiểm dịch bao gồm:
a) Văn bản đề nghị hướng dẫn kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật nhập khẩu của tổ chức, cá nhân;
b) Đối với sản phẩm động vật thuộc đối tượng quản lý của cơ quan nhà nước có thẩm quyền liên quan khác, phải nộp văn bản hoặc giấy phép theo quy định.
Kiểm dịch động vật đối với mặt hàng thức ăn chăn nuôi nguồn gốc động vật
Một trong những thủ tục nhập khẩu thức ăn chăn nuôi các doanh nghiệp cần chú ý đó là có một số mặt hàng cần phải được làm kiểm dịch động vật như: bột huyết, bột xương thịt, bột tôm, bột cá, bột lông vũ…
Doanh nghiệp cần làm hồ sơ để nộp cho Cục Thú y (đối với thức ăn gia súc, gia cầm) hoặc Cục Thủy sản (đối với thức ăn cho tôm cá) để xin được kiểm dịch động vật. Sau khi đã có Giấy phép kiểm dịch, doanh nghiệp sẽ làm việc với Chi cục Thú y để lấy mẫu kiểm dịch tại cảng (hoặc tại kho – trong trường hợp đã được cơ quan Hải quan cho phép mang hàng hoá về kho riêng để bảo quản), lấy mẫu phân tích các chỉ tiêu chất lượng của hàng hóa theo quy định.
Kiểm dịch thực vật đối với mặt hàng thức ăn chăn nuôi nguồn gốc thực vật
Các mặt hàng phải làm kiểm dịch đó là khô đậu, hạt đậu tương, hạt ngô… Doanh nghiệp nhập khẩu sẽ phải làm hồ sơ nộp Chi Cục Kiểm dịch thực vật. Sau đó sẽ được lấy mẫu để kiểm định giống như làm kiểm dịch động vật, lấy mẫu phân tích các chỉ tiêu chất lượng của hàng hóa theo quy định. Tuy nhiên với các mặt hàng có nguồn gốc thực vật, doanh nghiệp không cần xin giấy phép kiểm dịch.
Thủ tục hải quan nhập khẩu thức ăn chăn nuôi
Doanh nghiệp sau khi có được giấy đăng kiểm dịch và kiểm tra chất lượng, sẽ làm thủ tục nhập khẩu thức ăn chăn nuôi với cơ quan hải quan. Thành phần hồ sơ gồm:
+ Hóa đơn thương mại;
+ Vận đơn;
+ Hóa đơn cước biển (phụ phí);
+ Giấy đăng ký kiểm dịch;
+ Giấy kiểm tra chất lượng v.v..
Sau khi xem xét giấy tờ nếu như không cần điều chỉnh thì sẽ được phê duyệt lô hàng nhập về. Nếu như cơ quan hải quan trả kết quả luồng Đỏ thì hải quan sẽ yêu cầu được kiểm tra thực tế hàng hoá. Khi đó, doanh nghiệp tiếp tục chờ để có kết quả kiểm tra chất lượng, kiểm dịch… sau đó nộp cho hải quan thì lô hàng mới được phép thông quan.